HAMZA - JADID SHE’RIYATINING ISTE’DODLI KUYCHISI
Keywords:
Jadid, ma’rifat, obrazli ifoda, kompleks, ramz, ohang, qo‘shiq, xalq ohangi, lirika qahramoniAbstract
Hamza zamonaviy adabiyotning buyuk avtorlaridan biri bo‘lib, bu uning she’riyatida yaqqol ko‘rinadi. Shoirning “Yiğla, Turkiston” (“Yig‘la, Turkiston”), “Ko‘zini oching, qarindoshlar” (“Ko‘zini oching, qarindoshlar”), “Darmon istariz” (“Darmon istaymiz”), “Millat deganlarning oqargan ko‘z yoshi” (“Millat deganlarning oqargan ko‘z yoshi”), “Yaxshi holin yo‘qotgan oqibatsiz Turkiston” (“Yomon ahvolga tushgan Turkiston”), “Yashanglar, yashaylik, Turon” (“Yashanglar, yashaylik, Turon”) kabi o‘nlab she’rlar bizning fikrimizni tasdiqlaydi. Ushbu she’rlar milliy uyg‘onish g‘oyalarini aks ettirib, musiqiylik, boy obrazlar va ramzlar bilan ajralib turadi.
Hamza Hakimzoda Niyoziy ma’rifatparvar va modernistlarning safini to‘ldirib, millat ongini, tafakkurini va insonlar hamda dunyoga munosabatni yangilash tarafdori bo‘ldi. Uning e’tiqodi adabiy va estetik qarashlarida, ayniqsa she’riyatida yorqin namoyon bo‘ladi.
Shoirning lirika qahramoni o‘z zamonasining farzandi sifatida kibr va jaholatga qarshi kurashadi, adolatli jamiyat va ma’rifatli insonlarni orzu qiladi. Shu bois, u umrini bilimlarni yoyishga bag‘ishlagan. Shoir she’rlarida milliy va jamoat ongining uyg‘onishi, xalqni birlashtirish g‘oyalari ilgari surilgan.
Maqolada taniqli o‘zbek shoiri Hamzaning “Xalq she’rlari, xalq qo‘shiqlari” to‘plamiga kirgan she’rlari tahlil qilinadi. Shoirning she’riyati Ma’rifat davri g‘oyalarini ifodalaydi va zamonaviy she’riyatga qo‘shgan hissasi ta’kidlanadi. Shuningdek, maqolada Hamzaning she’rlarida millatchilik, erkinlik va ozodlik g‘oyalari tahlil qilinib, muayyan xulosalar chiqariladi.
References
1. Afoqova N. O‘zbek jadid adabiyotida she’riy shakllar taraqqiyoti tamoyillari. Filologif fanlari doktori ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya. – T., 2005. – 281 б.
2. Belinskiy V. G. Adabiy orzular. –T.: G‘. G‘ulom nomidagi adabiyot va san’at nashriyoti, 1977. – 262 б.
3. Boltaboev H. Adabiyot ensiklopediyasi. – T.: Mumtoz so’z, 2014. – 664 б.
4. Karimov N. XX asr o‘zbek adabiyoti taraqqiyotining o‘ziga xos xususiyatlari va milliy istiqlol mafkurasi. Filol. fan. d-ri ... diss. автореф.– Toshkent, 1993. – 49 б.
5. Matyoqubova T. Poetik idrok va mahorat. – T.: Fan va texnologiya, 2010. – 160 б.
6. Matyokubova T. Philosophical-Aesthetic Conception: Community And Individuality // Texas Journal of Multidisciplinary Studies. 2024. № 29. – Pp. 120-122
7. Matyokubova T. The Expression Of The Poet’s Feelings In Gafur Gulam’s Poetry // American Journal of Advanced Scientific Research. 2024. № 1. – Pp. 62-64
8. Matyokubova T. G ‘afur G ‘ulom she’riyatining poetik jozibasi (Shoirning “Kuzatish” va “Sog ‘inish” she’rlari tahlili misolida) // Uzbekistan: yazыk i kultura . 2024. № 2. – B. 88-98
9. Hamza Besh tomlik to‘la asarlar to‘plamining ikkinchi tom. –Toshkent, Fan, 1988. – 562 б.
10. Yakubov I. Mustaqillik davri o‘zbek romanlari poetikasi: filol. fanlari dok... diss. – T., 2018. – 248 b.
11. Yakubov I. Socio-Genetic Factors Of Changes In The Character Of The Main Character // Texas Journal of Multidisciplinary Studies. 2024. № 29. – Pp. 123-126
12. Yoqubov I. Erkin A’zamning “Zabarjad” kinoqissasida qahramon botinidagi evrilishlar tasviri // Uzbekistan: yazыk i kultura . 2024. № 2. – B. 66-77
13. Yokubova S.I. Jadid she’riyatida peyzaj bilan bog‘liq poetik obrazlar tasviri // O‘zbekiston:til va madaniyat. – Toshkent, 2022, № 3. – B. 42-54.
14. Yokubova S.I. Jadid she’riyatida ramzlar: semiotik va germenevtik talqin // O‘zbekiston: til va madaniyat. – Toshkent, 2023, № 3. – B. 79-90.