SHOIRA LIRIKASIDA KO‘NGUL OBRAZI VA TASVIR MAHORATI
Ключевые слова:
Nodira, lirika, ko‘ngul obrazi, ruh va qalb, yurak, timsol, badiiy mahoratАннотация
Ushbu maqolada shoira Mohlaroyim Nodira lirikasida ko‘ngul obrazi va tasvir mahorati tahlil ostiga olingan. Shoira lirik qahramonining ko‘nguli jonga, jonning ko‘ngulga bog‘liqligi, binobarin, jon insonning tirikligini ta’minlasa, ko‘ngul jonning holatini belgilashi badiiy bo‘yoqlarda ifoda qilinishi tadqiq etilgan.
Tadqiqot natijasi sifatida Nodira tasvir mahoratini va ijodiy muvaffaqiyatini to‘liq anglash uchun uning qalb kechinmalari, dard va tuyg‘ulari, harakat va manzaralarini tasvirlashda Nodira o‘z ustozi Navoiy kabi nihoyatda yuqori natijalarga erishgan. Ko‘ngul shoira g‘azallarining yetakchi mazmunini ta’minlagan asosiy obraz sifatida ijodkorning “men”i bilan barobar, oshiq, orif, do‘st timsolida kelganligiga alohida ahamiyat berilgan.
Quyidagi xulosalarga kelindi: Birinchidan, shoira yaratiqlarida lirik qahramon bilan birga, ijodkor ko‘ngli ham o‘z badiiy ifodasini topgan. Shoira bir necha g‘azallarida ko‘ngulga murojaat qiladi, u bilan sirlashadi, dardlashadi va, o‘zi aytganidek, undan ruhiy madad oladi. Ikkinchidan, Nodira she’riyatida ko‘ngul obrazi vazifasi va darajasi yuqori bo‘lib, xususan, shoiraning “men”i bilan barobar, oshiq, orif, do‘st timsolida kelib, ko‘ngul shoira g‘azallarining yetakchi mazmunini ta’minlagan asosiy obrazga ko‘tarilgan. Uchinchidan, ko‘ngulning Nodira she’riyatiga kirib kelishining o‘ziyoq, lirik qahramonning qalb va dil iztiroblarini, ko‘ngul ehtiyojlarining badiiy bo‘yoqdorligini ta’minlovchi omil ekanligidan dalolat.
Библиографические ссылки
1. Adizova I. Uvaysiy she’riyatida poetik tafakkurning yangilanishi. Fil.fan.dokt. (Dsc)dis. avtoref. –T., 2020. –B. 17.
2. Bozorova N. A.Navoiy g‘azallarida ko‘ngul obrazi. “Badoye’ ul- bidoya” devoni asosida. Fil.fan.nom.dis. avtoref. –T., 2002. –B.16.
3. Брюсов. И.Я. Сочинение в двух томах. Том ИИ. –Москва 1987. – С.38.
4. Eshonqulov H. Alisher Navoiy g‘azaliyotida ishq poetikasining qiyosiy-tipologik tahlili (“Xazoyin ul-maoniy” misolida) Filol. fan. dokt. (DSc) ... diss. – Buxoro: 2020. –B.16.
5. Eshonqulova S. Nodira she’riyatida tarixiy obrazlar talqini. Filol. fan. nom. ...diss. – T., 2011. – B. 158. (Eshankulova S. Interpretation of historical images in the poetry of Nodira. Philol. science. name ... diss. –T., 2011. –P. 158).
6. Eshonqulova S. Nodiraning badiiy mahorati. Filol. fan. dokt. ...diss. – Jizzax, 2022. B. 267. (Eshankulova S. Nodira's artistic skills. Philol. science. dr. ... diss. –Jizzakh, 2022. –P. 267).
7. Haqqul I. Tasavvuf va she’riyat. –T.: 1991. –B.137.
8. Is’hoqov Yo. Navoiy poetikasi. –T.: Fan, 1983. – B. 25.
9. Nodira. Asarlar. 1-jild. –T.: Adabiyot va san’at, 1968.
10. Nodira-Komila. Devon. –T.: Xalq merosi, 2001. –B. 295.
11. Nusratullo Atoullo o‘g‘li Jumaxo‘ja. Milliy mustaqillik mafkurasi va adabiy meros (XVII–XIX asrlar o‘zbek she’riyati asosida). Filol. fan. dokt. ...diss. –T., 1999. – B. 292. (Jumahoja, son of Nusratullah Atullo. Ideology of national independence and literary heritage (based on Uzbek poetry of the 17th-19th centuries). Philol. science. dr. ... diss. –T., 1999. –P. 292).
12. Qayumov A. Qo‘qon adabiy muhiti (XVIII–XIX asrlar): Filol. fan. dokt. ... diss. –T., 1961. – bet 563. (Kayumov A. Kokan literary environment (XVIII-XIX centuries): Philol. science. dr. ... diss. –T., 1961. –P. 563).
13. Qobulov U. Masih timsolining o‘zbek mumtoz adabiyotidagi badiiy talqini: Filol. fan. nomz. ... diss. – S., 2001.
14. Qodirova M. Nodira hayoti va ijodi: Filol. fan. nom. ... diss. –T., 1961. – bet 182. (Kadirova M. Life and work of Nodira: Philol. science. name ... diss. –T., 1961. –P. 182).
15. Qodirova M. She’riyat va muhabbat malikasi. –T.: Adabiyot va san’at, 1998. –B.3. (Kadirova M. The queen of poetry and love. –T.: Literature and Art, 1998. –P. 3).
16. Qodirova M. She’riyat va muhabbat malikasi. –T.: Adabiyot va san’at, 1998. –B.3. (Kadirova M. The queen of poetry and love. –T.: Literature and Art, 1998. –P. 3).
17. Saloxitdinova D. “Badoye’ ul-bidoya” devoni va badiiy san’atkorlik masalalari. Fil.fan.nom.dis. avtoref. –Samarqand, 1993. –B. 88-104.